ایران، تجلی محبت و معرفت اهل‌بیت (ع)

حضور امام در ایران، نه تنها در عرصه فکری بلکه در بُعد اجتماعی نیز تأثیرگذار بود. مردم این دیار با اخلاق، علم و عبادت امام پیوند خوردند و با شهادت ایشان، حرم مطهرشان در مشهد به کانون معنوی و فرهنگی ایران بدل شد.

مرقد امام رضا (ع) در طول قرن‌ها، همواره مرکز هویت‌بخشی به ایرانیان بوده است. این مکان مقدس، علاوه بر جذب میلیون‌ها زائر، در شکل‌گیری فرهنگ مقاومت، وحدت اسلامی و گسترش معارف شیعی در سراسر ایران و جهان اسلام نقش‌آفرین شد.

به شهادت رسیدن امام رضا (ع) با مظلومیت همراه بود، اما همین مظلومیت، روحیه عدالت‌خواهی و مبارزه با ستم را در میان ایرانیان تقویت کرد. فرهنگ زیارت حرم رضوی، امروز تجلیگاه عشق و پیوند مردم با ولایت و رهبری اهل‌بیت (ع) است.

امروز نیز یاد و نام امام رضا (ع) در ایران نه تنها جنبه مذهبی، بلکه هویتی و تمدنی دارد. انقلاب اسلامی ایران نیز در امتداد همان فرهنگ رضوی شکل گرفت؛ فرهنگی که بر پایه عدالت، بصیرت و پیروی از ولایت بنا شده است.

شهادت امام رضا (ع) فرصتی است تا بار دیگر نقش حیاتی ایشان در پیوند ملت ایران با اهل‌بیت (ع) مرور شود. این پیوند همچنان زنده و پویا است و آینده‌ای روشن را برای امت اسلامی رقم خواهد زد.

امام رضا(ع) جایگاه اهل‌بیت را تثبیت کرد

حجت‌الاسلام هادی میرزایی رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه در خصوص شهادت امام هشتم شیعیان امام رضا (ع) گفت: حضور تاریخی امام رضا (ع) در ایران، نقطه عطفی در تاریخ تشیع و هویت دینی ایرانیان بود. آن حضرت نه تنها با علم و درایت خود، بلکه با اخلاق، تواضع و رأفت بی‌نظیر، دل‌های مردم ایران را تسخیر کردند و مسیر تاریخ را برای همیشه تغییر دادند. ایران پس از ایشان به پایگاه تشیع تبدیل شد.

وی گفت: یکی از مهم‌ترین برکات وجودی امام رضا (ع)، گسترش فرهنگ شیعه در میان ایرانیان و نهادینه‌سازی آن به‌عنوان یک جریان فراگیر بود. پیش از حضور آن حضرت، گرچه مناطقی چون قم و سبزوار شیعی‌نشین بودند، اما با آمدن امام رضا (ع)، این علاقه به اهل‌بیت به صورت عمومی و گسترده میان مردم شکوفا شد و استحکام یافت.

رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه استان مرکزی بیان کرد: ایرانیان از همان آغاز ظهور اسلام، ارادتی عمیق نسبت به اهل‌بیت پیامبر اکرم (ص) نشان دادند. آنان در وجود خاندان نبوی، صفا، صمیمیت، صداقت و تواضع را دیدند؛ ویژگی‌هایی که در تضاد کامل با تکبر و سلطه‌گری پادشاهان پیشین ایران بود. این روحیه، زمینه پذیرش آموزه‌های اهل‌بیت را در ایران به‌خوبی فراهم ساخت.

میرزایی عنوان کرد: روایات متعددی نیز مؤید این حقیقت هستند که پیامبر اکرم (ص) نسبت به ایرانیان نگاه ویژه‌ای داشتند. در نقل‌های تاریخی آمده است که ایرانیان، از نخستین دوستداران اهل‌بیت معرفی شدند. تفاسیر بسیاری از آیات قرآن نیز به قوم فارس و ارتباط آنان با اهل‌بیت اشاره کرده‌اند که نشان‌دهنده جایگاه ویژه ایرانیان در میان امت اسلامی است.

وی افزود: با ورود امام رضا (ع) به ایران، وضعیت شیعیان به‌طور اساسی تغییر یافت. مردم ایران در سادگی، علم و درایت حضرت، تجسم عینی پیامبر اکرم را مشاهده کردند. آنان همان صفاتی را که از رسول خدا شنیده بودند، در وجود امام رضا دیدند: تواضع، محبت، رأفت، درایت و برخورد یکسان با همه طبقات جامعه.

رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه استان مرکزی تصریح کرد: این ویژگی‌ها سبب شد نه تنها شیعیان، بلکه حتی کسانی که پیش‌تر گرایشی به مکتب اهل‌بیت نداشتند، به سمت امام رضا (ع) جذب شوند. گزارش‌های تاریخی نشان می‌دهد که حتی مادر و همسر مأمون عباسی نیز تحت تأثیر شخصیت معنوی و اخلاقی امام رضا قرار گرفتند و به ایشان ارادت خاص پیدا کردند.

میرزایی گفت: این تحولات در حالی رخ داد که حکومت عباسیان به شدت نسبت به شیعیان سختگیر بود. تا پیش از حضور امام رضا (ع)، نام بردن از امام علی (ع) و گرایش به تشیع، مجازات‌های سنگینی چون زندان‌های مرگ‌آور در پی داشت. اما در عصر امام رضا ورق برگشت و شرایط دگرگون شد.

وی افزود: مأمون عباسی که پیش‌تر در صف دشمنان اهل‌بیت قرار داشت، به‌دلیل فشار اجتماعی و نفوذ معنوی امام رضا (ع)، حتی ادعای تشیع کرد. برخی نویسندگان در طول تاریخ، این ادعای مأمون را واقعی دانسته و پذیرفته‌اند. این در حالی است که اسناد متقن تاریخی، شهادت امام رضا (ع) به دست مأمون را قطعی و غیرقابل انکار می‌دانند.

رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه استان مرکزی اظهار کرد: لقب «عالم آل محمد» که به امام رضا (ع) داده شد، ناشی از جایگاه علمی بی‌بدیل ایشان بود. مناظرات علمی حضرت با اندیشمندان ادیان و مکاتب گوناگون در خراسان، برتری فکری و علمی امام را به اثبات رساند. این مناظرات، به‌ویژه در دربار مأمون، نقش بزرگی در معرفی معارف اهل‌بیت به جهانیان داشت.

میرزایی بیان کرد: امام رضا (ع) نه تنها در عرصه علم و فرهنگ، بلکه در بعد اجتماعی و سیاسی نیز تأثیرگذار بودند. آن حضرت با رفتار کریمانه خود، نشان دادند که اهل‌بیت پیامبر فراتر از طبقات اجتماعی و قومی، برای همه انسان‌ها پیام‌آور عدالت و کرامت هستند. این پیام، ایرانیان را به شدت متحول ساخت.

وی افزود: ثمره حضور کوتاه‌مدت اما پر اثر امام رضا (ع) در ایران، تبدیل این سرزمین به ام‌القرای تشیع بود. به‌تدریج ایران به مرکز اصلی شیعیان و پایگاه گسترش اندیشه اهل‌بیت در جهان اسلام بدل شد. این میراث گران‌بها تا امروز ادامه یافته و ایران را به قلب تپنده مکتب اهل‌بیت در جهان تبدیل کرده است.

رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه استان مرکزی عنوان کرد: امروز وظیفه پیروان راستین امام رضا (ع) آن است که با پیروی از سیره و روش زندگی ایشان، در مسیر تحقق اهداف والای اهل‌بیت گام بردارند. علم، اخلاق نیکو، و پایبندی به فرامین الهی باید سرلوحه زندگی مسلمانان قرار گیرد. این رسالت، تداوم همان راهی است که امام رضا با حضور خود در ایران ترسیم کردند.

تثبیت تشیع با حضور امام رضا(ع) در ایران

حجت‌الاسلام رضا تاج‌آبادی کارشناس فرهنگی استان مرکزی گفت: امام رضا (ع) با هدایت الهی توانستند در شرایط دشوار دوران خلافت عباسی، به‌ویژه در زمان هارون و مأمون، یک تهدید فوق‌جدی را به فرصتی استثنایی برای گسترش تشیع تبدیل کنند.

وی بیان کرد: امام رضا (ع) در طول 20 سال امامت خود، با وجود فشارهای سیاسی و تهدیدهای جدی از سوی دستگاه خلافت عباسی، موفق شدند امامت خود را آشکار کرده و جایگاه اهل‌بیت (ع) را در میان شیعیان و مسلمانان تثبیت کنند که این امر موجب شد که خلافت عباسی، به‌ویژه در زمان مأمون، دچار تعلیق و سردرگمی شود چرا که موج عظیمی از شیعیان و محبان اهل‌بیت به سوی ایران و شهر مرو روانه شدند.

معین جهاد تبیین استان مرکزی افزود: مأمون عباسی با هدف تضعیف مرجعیت امام رضا (ع)، ایشان را از مدینه به مرو منتقل کردند اما امام با درایت و بصیرت الهی، این انتقال را به فرصتی برای گسترش تشیع در ایران تبدیل کردند.

تاج‌آبادی عنوان کرد: امام رضا (ع) در سه سال پایانی عمر خود موفق شدند ایران را به پایگاهی برای اهل‌بیت تبدیل کنند حضور امامزادگان، از جمله حضرت فاطمه معصومه (س)، در نقاط مختلف ایران، سبب شد که این سرزمین به آشیانه‌ای برای شیعیان بدل شود.

وی اظهار کرد: یکی دیگر از اقدامات مهم امام رضا (ع)، افشای فتنه‌ای بود که در بغداد توسط مادر امین، نامادری مأمون، در حال شکل‌گیری بود و امام با اطلاع‌رسانی دقیق، مأمون را از کودتای قریب‌الوقوع آگاه ساختند و توصیه کردند که پایتخت را به بغداد بازگرداند. این اقدام امام، نه تنها از یک بحران سیاسی جلوگیری کرد، بلکه زمینه‌ساز خروج عباسیان از ایران و تثبیت جایگاه اهل‌بیت در این سرزمین شد.

معین جهاد تبیین استان مرکزی خاطرنشان کرد: امروزه ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های تشیع در جهان شناخته می‌شود و این جایگاه مرهون حضور مبارک امام رضا (ع) و حضرت معصومه (س) در این سرزمین است.

تاج‌آبادی تصریح کرد: مراسم‌هایی چون جاماندگان اربعین و زیارت امامزادگان در سراسر کشور، نشان از عمق نفوذ معنوی اهل‌بیت در دل‌های مردم و ایجاد نور هدایت در مسیر جامعه اسلامی دارد.

شهادت امام رضا (ع) تجلی مبارزه حق‌طلبانه است

حجت‌الاسلام مهدی فرهنگ‌یگانه کارشناس مسائل دینی استان مرکزی گفت: ایام سوگواری شهادت غریب‌الغربا، حضرت علی بن موسی الرضا (ع)، امام هشتم شیعیان و دهمین معصوم از چهارده معصوم، دل‌های ارادتمندان اهل‌بیت (ع) در سراسر جهان، به‌ویژه در ایران اسلامی را مالامال از حزن و اندوه کرده است. امام رضا (ع) که معروف به ابوالحسن و عالم آل محمد (ص) هستند، از سلاله پاک پیامبر اکرم (ص) بوده و زندگی پربار ایشان، نمادی از مبارزه مستمر در مسیر دفاع از حق و حقیقت است.

کارشناس مسائل دینی بیان کرد: در روایتی مشهور از پیامبر اکرم (ص) آمده است: به زودی پاره‌ای از تن من در سرزمین خراسان دفن می‌شود. هر مومنی او را زیارت کند، خداوند بهشت را برای او واجب کرده و جسم او را بر آتش جهنم حرام می‌کند. این حدیث، جایگاه والای زیارت امام رضا (ع) و تأثیر عمیق آن بر سرنوشت اخروی زائران را نشان می‌دهد.

وی افزود: امام رضا (ع) پس از شهادت پدر بزرگوارشان، امام موسی کاظم (ع)، که بارها ایشان را به‌عنوان وصی و امام بعد از خود معرفی کرده بودند، امامت را بر عهده گرفتند. ایشان در مدینه به تدریس و تکمیل حوزه علمیه جدشان، امام صادق (ع)، مشغول شدند و به پرورش شیعیان پرداختند. اما با دسیسه مأمون عباسی، در سال ۲۰۰ یا ۲۰۱ هجری قمری، مجبور به هجرت از مدینه به مرو (خراسان) شدند. این هجرت تاریخی که به قصد پیشنهاد ولایتعهدی از سوی مأمون صورت گرفت، فصلی جدید در زندگی امام گشود.

فرهنگ‌یگانه اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین وقایع دوران حضور امام رضا (ع) در خراسان، ایراد حدیث سلسلة الذهب در نیشابور بود. این حدیث که حتی علمای اهل سنت نیز به نگارش آن همت گماردند، بیانگر جایگاه توحید و نقش امامت در رستگاری انسان است. امام فرمودند: کلمة لا اله الا الله حسنی فمن دخل حصنی عذابی(کلمه لا اله الا الله دژ محکم من است، پس هرکس وارد دژ من شود از عذاب من در امان است.) و سپس افزودند: و انا من شروطها(و من از شروط آن هستم). این بخش از حدیث، بر نقش حیاتی پذیرش امامت اهل‌بیت (ع) در رسیدن به توحید ناب و ورود به حصن الهی تأکید دارد.

کارشناس مسائل دینی تصریح کرد: سرانجام، این امام همام، پس از سال‌ها مجاهدت و تلاش در راه اعتلای دین مبین اسلام و ترویج معارف اهل‌بیت (ع)، در توطئه مأمون عباسی مسموم شده و به شهادت رسیدند. بارگاه منور ایشان در مشهد مقدس، مأمن دل‌های عاشقان و زیارتگاه شیعیان از سراسر جهان است. از خداوند متعال مسألت داریم که زیارت ایشان را در دنیا و شفاعتشان را در آخرت نصیب همه ما بگرداند.

انتهای خبر/