بازار تاریخی اراک در انتظار احیا

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب» عباس خسروانی عضو شورای اسلامی شهر اراک در یادداشتی در خصوص بازار تاریخی اراک نوشت: بازار تاریخی اراک، این میراث گران‌بهای معماری و فرهنگ، سال‌هاست که بی‌متولی مانده و در سکوتی غریب، به سوی فرسایش و فراموشی پیش می‌رود. سال گذشته، با امید به نجات این شناسنامه‌ شهری، توافق‌نامه‌ای چندجانبه میان نهادهای مسئول و ذی‌نفعان بازار با محوریت استانداری و فرمانداری اراک منعقد شد؛ توافقی که قرار بود آغازگر مرمت و احیای این اثر تاریخی باشد.

اما با گذشت یک سال، تنها شهرداری اراک به تعهدات خود پایبند مانده است، آن هم با حمایت بی‌وقفه شورای شهر، که اگر نبود، شاید همان اندک تلاش‌ها نیز به سرانجام نمی‌رسید. شورای شهر اراک طی چهار سال گذشته، با تمام توان کوشیده تا مانع از نابودی این میراث شود، اما در غیاب همراهی سایر نهادها، این تلاش‌ها به تنهایی کافی نبوده‌اند.

با این حال، بودجه‌های قابل توجهی برای مرمت بازار اختصاص یافته و شهرداری نیز با جدیت پای کار ایستاده است. در تازه‌ترین گام، عملیات اجرایی بام‌سازی راسته‌ی اصلی بازار و سراهای نقشینه و گلشن آغاز شده است. فرسودگی شدید کاهگل پشت‌بام‌ها، به‌ویژه در راسته‌ی بازار و گنبدهای تاریخی، ضرورت این اقدام را دوچندان کرده است.

تاکنون کاهگل فرسوده‌ی ۱۷ گنبد جمع‌آوری شده و مراحل آماده‌سازی برای بام‌سازی در حال انجام است. این پروژه نه تنها با هدف ارتقای ایمنی و بهبود منظر شهری اجرا می‌شود، بلکه تلاشی است برای حفظ هویت تاریخی اراک. در همین راستا، پیمانکاران دارای رتبه مرمت ابنیه تاریخی و همچنین پیمانکاران رتبه ابنیه، با رعایت اصول رقابت سالم و جلوگیری از انحصار، مجاز به شرکت در مناقصه شده‌اند.

استفاده از نیروی کار ماهر نیز از الزامات این طرح است تا کیفیت مرمت در شأن این اثر ارزشمند باشد. بازار تاریخی اراک به.عنوان یکی از مهم‌ترین بناهای میراثی و هویتی این شهر، امروز در سایه‌ ناهماهنگی میان ذی‌نفعان و دستگاه‌های متولی، با خطر جدی تخریب و فرسایش تدریجی روبه‌روست؛ بازاری که نه تنها بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی اراک را شکل داده، بلکه همواره نقشی اساسی در رونق اقتصادی و اجتماعی منطقه داشته است.

بی‌توجهی به مرمت اصولی، نبود هماهنگی میان نهادهایی چون شهرداری، میراث فرهنگی، اصناف و مالکان واحدهای تجاری و گاه تضاد منافع میان آنان سبب شده است روند حفاظت و ساماندهی این اثر ارزشمند با وقفه و ناکارآمدی همراه شود. حفظ و احیای این بازار تنها در صورتی امکان‌پذیر خواهد بود که تمامی دستگاه‌های مسئول، از نهادهای دولتی تا بخش خصوصی و حتی خود بازاریان، با رویکردی مشترک و هدفمند پای کار آمده و با ایجاد یک مدیریت یکپارچه و همسو، زمینه‌ی بازآفرینی این فضای تاریخی را فراهم کنند.

چرا که فقدان چنین مشارکتی، نه تنها منجر به تخریب کالبدی بازار می‌شود، بلکه به تدریج میراث معنوی و کارکرد اجتماعی آن را نیز از میان خواهد برد. بازار تاریخی اراک، قلب تپنده‌ی شهر، نیازمند توجهی فراتر از وعده‌هاست. اگر امروز دست در دست هم ندهیم، فردا شاید تنها خاطره‌ای از این میراث باقی بماند.