شباهت برنج پاکستانی و ایرانی باعث سوءاستفاده می‌شود

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب» به نقل از شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ در حالی که مصرف‌کنندگان شاهد افزایش بی‌سابقه قیمت برنج داخلی هستند، افراد سودجو از فرصتی برای تقلب و فروش محصولات جایگزین با قیمت بالا استفاده کرده‌اند. برنج پاکستانی با شباهت ظاهری به برنج ایرانی در حال تهدید حقوق مصرف‌کننده و آسیب زدن به تولید داخل است.

تحلیل وضعیت فعلی بازار برنج در ایران

در ماه‌های اخیر، بازار برنج کشور شاهد تحولاتی نامنظم بوده که علاوه بر افزایش قیمت، سبک زندگی مردم را نیز تحت تأثیر قرار داده است. برنج ایرانی که همواره عنوان غذای اصلی در سفره ایرانیان را داشته، امروزه با کمبود و افزایش قیمت همراه شده است. در این میان، حضور برنج خارجی، به ویژه برنج پاکستانی، نیز به نوعی باعث ایجاد گمراهی در میان مصرف‌کنندگان شده است.

اما مهم‌ترین مشکل تنها گرانی برنج نیست، بلکه نحوه عرضه و توزیع این محصول است که به یکی از داغ‌ترین موضوعات اقتصادی و اجتماعی در حوزه مواد غذایی تبدیل شده است.

شباهت برنج پاکستانی به برنج ایرانی؛ زمینه‌ساز تقلب و فروش گران‌قیمت!

برنج پاکستانی بعد از پخت از لحاظ ظاهری تقریباً شبیه برنج ایرانی است و تشخیص آن بدون آزمایش‌های دقیق آزمایشگاهی بسیار دشوار است. این ویژگی موجب شده تا برخی فروشندگان بدون احساس گناه، این نوع برنج را در کیسه‌های برنج ایرانی بفروشند و با این کار، مصرف‌کننده را فریب دهند.

در حالی که قانون ممنوعیت واردات برنج اخیراً لغو شده، اما به جای ورود منظم و کنترل‌شده این محصول به کشور، شاهد رسوایی‌هایی در زمینه عرضه آن هستیم. برنج پاکستانی در بازار کمیاب است و وقتی موجود است، قیمتی بسیار بالاتر از نرخ مصوب دارد.

تخلفات گسترده و پیشنهادات عملی

رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی در این خصوص گفت: متوجه می‌شویم که وضعیت موجود نه تنها به ضرر مصرف‌کننده است، بلکه به تولید داخل نیز آسیب می‌زند.

وضعیت فعلی برنج پاکستانی در بازار چگونه است؟

کنگری در این خصوص گفت: «برنج پاکستانی در بازار عموماً یا وجود ندارد یا اگر موجود است، با قیمتی حدود ۱۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. در حالی که برنج هندی با قیمتی حدود ۶۰ هزار تومان در دسترس است.» 

دلایل اصلی گرانی و کمبود چیست؟

وی ادامه داد: «علت اصلی این وضعیت، احتکار و دخل و تصرف در بسته‌بندی است. بعضی افراد برنج پاکستانی را در کیسه‌های برنج ایرانی مانند هاشمی بسته‌بندی می‌کنند و با قیمت‌های گزاف تا ۲۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسانند.» 

آیا واردکنندگان نیز رعایت قیمت مصوب را دارند؟

«برنج پاکستانی در مبدأ با قیمت ۱۳۰ تا ۱۴۵ هزار تومان عرضه می‌شود»، کنگری تصریح کرد، «اما این قیمت باید طبق نرخ مصوب تعیین شود. این امر نشان از تخلفاتی است که در سطح واردات وجود دارد.» 

چرا برخی افراد این کار را انجام می‌دهند؟

«تقاضای بالایی برای برنج پاکستانی وجود دارد»، کنگری اضافه کرد، «به همین دلیل برخی افراد این برنج را با قیمت ۱۳۵ تا ۱۴۰ هزار تومان خریداری کرده و با دوباره‌بسته‌بندی و فروش در کیسه‌های ایرانی، سودی بالغ‌الحدود ۱۰۰ درصدی دارند.» 

توقف واردات برنج پاکستانی و ادامه واردات برنج هندی

در پایان صحبت‌ها، کنگری درخصوص راهکارهای مقابله با این وضعیت نامطلوب گفت: «برای حل این معضل، پیشنهاد می‌کنم واردات برنج پاکستانی به طور کامل متوقف شود. این کار ضمن جلوگیری از تقلب، به حمایت از تولید داخل نیز کمک می‌کند.» 

وی افزود: «همچنین، واردات برنج هندی را باید ادامه داد تا تعادلی در بازار برنج خارجی حفظ شود. هر ساله در فصل تیر تا آذرماه واردات برنج ممنوع است که این امر باعث افزایش قیمت‌ها تا ۱۰۰ درصد می‌شود. این ممنوعیت نیز باید بازنگری شود.» 

مصوبه ۲۰۰ هزار تومانی؛ قیمت واقعی یا سند فشار بر اصناف؟

تصمیم ستاد تنظیم بازار برای تعیین سقف ۲۰۰ هزار تومانی قیمت فروش برنج ایرانی، واکنش‌های متعددی از سوی بازار و فعالان صنفی این حوزه داشته است. رضا کنگری - رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی - در این خصوص گفت: «این تصمیم به دور از واقعیت قیمتی است.» 

او با اشاره به قیمت خرید برنج در مناطق تولیدی شمال کشور، توضیح داد: «پایین‌ترین نوع برنج ایرانی، مثل عنبربو، در مبدأ حدود ۲۴۵ هزار تومان فاکتور می‌شود. وقتی هزینه‌های حمل، سود عمده‌فروش و خرده‌فروش را هم اضافه کنیم، قیمت واقعی این محصول به ۲۵۵ هزار تومان می‌رسد. بالاترین نوع برنج ایرانی، مانند هاشمی گیلان، هم در مبدأ ۳۳۵ هزار تومان معامله می‌شود. چگونه می‌توان این محصولات را با قیمت ۲۰۰ هزار تومان به فروش رساند؟» 

جریمه اصناف امین؛ نتیجه مصوبه‌ای بی‌پشتوانه
کنگری با برجسته کردن تبعات این تصمیم، گفت: «اصنافی که طبق فاکتورهای واقعی عمل می‌کنند، در بازدیدهای نظارتی با جریمه‌های سنگینی روبرو می‌شوند. ما در بازدیدهای میدانی شاهد فاکتورهایی بودیم که قیمت خرید برنج را بین ۲۵۵ تا ۳۴۰ هزار تومان نشان می‌داد. اما بازهم این افراد به دلیل فروش بالاتر از ۲۰۰ هزار تومان جریمه شدند. این موضوع نه تنها عادلانه نیست، بلکه ضربه‌ای به اعتماد عمومی به نظام قیمت‌گذاری است.» 

مخالفت با مصوبه؛ زمینه‌ساز فعالیت متخلفان و تقلب‌گران

یکی دیگر از نکات مهمی که کنگری به آن اشاره کرد، این بود که این مصوبه نه تنها به بهبود وضعیت کمک نکرده، بلکه زمینه را برای فعالیت بیشتر متخلفان فراهم کرده است.

«برنج‌های پاکستانی»، که قیمت واقعی پایین‌تری دارند، حالا با سود بیش از ۱۰۰ درصد در قالب برنج ایرانی به فروش می‌رسند. این در حالی است که مصرف‌کننده حق دارد محصول واقعی ایرانی را دریافت کند، نه برنجی با کیفیت پایین‌تر که فقط ظاهری شبیه برنج ایرانی دارد.

راهکار اتحادیه بنکداران: تأمین برنج ارزان‌تر از سوی دولت

کنگری درباره راهکارهای مقابله با این وضعیت، پیشنهاد داد: «وزارت جهاد کشاورزی می‌تواند برنج ایرانی را با قیمتی مناسب (مثلاً ۱۹۰ هزار تومان) در اختیار اتحادیه بنکداران قرار دهد تا با قیمت مصوب ۲۰۰ هزار تومان به دست مصرف‌کننده برسد. این کار ضمن حمایت از اصناف، زمینه را برای نظارت دقیق‌تر بر بازار فراهم می‌کند و در صورت تخلف، می‌توان متخلفان را شناسایی و مجازات کرد.» 

امید به فصل برداشت جدید؛ آیا تعادل برقرار می‌شود؟

با نزدیک شدن به فصل برداشت برنج ایرانی، کنگری ابراز امیدواری کرد که با ورود محصول جدید به بازار، شاهد شکستن قیمت‌های کاذب باشیم.

«انتظار می‌رود در ۳۰ تا ۴۰ روز آینده بازار به تعادل برسد»، گفت وی، «اما تا آن زمان، مردم مجبورند با قیمت‌های بالا خرید کنند، مگر اینکه طرح‌های حمایتی جایگزینی برای کاهش فشار مالی بر مردم ارائه شود.» 

نیاز به آسیب‌شناسی و تصمیم‌گیری کارشناسی

در پایان صحبت‌ها، کنگری یادآور شد: «برای رفع چالش‌های موجود در بازار برنج، نیازمند یک آسیب‌شناسی دقیق هستیم. تصمیمات دستوری و بدون پشتوانه علمی تنها به ضرر اصناف و مصرف‌کنندگان تمام می‌شوند. مصوبه ۲۰۰ هزار تومانی قیمت برنج ایرانی نیز باید مورد بازنگری قرار گیرد و رویکردی کارشناسی‌شده برای حمایت از تولید داخل، اصناف و حقوق مصرف‌کننده اتخاذ شود.» 

به گزارش راه دانا؛ مشکلات موجود در بازار برنج، تنها به دلیل کمبود یا گرانی نیست، بلکه ریشه‌های عمیق‌تری در مدیریت و نظارت بر واردات و عرضه محصول دارد. با توجه به اینکه برنج یکی از مواد غذایی استراتژیک در سبد خانوار ایرانی است، ضروری است دستگاه‌های نظارتی، قیمت‌گذاری، واردات و عرضه این محصول را با دقت بیشتری رصد کنند.

همچنین، آگاهی‌بخشی به مصرف‌کنندگان درباره نحوه تشخیص برنج ایرانی از برنج خارجی، می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از تقلب ایفا کند. در غیر این صورت، این شرایط نه تنها قیمت برنج را بالا می‌برد، بلکه به تولید داخل نیز آسیب جدی وارد خواهد کرد.

انتهای خبر/