رشد تولید بسیاری از محدودیت‌ها را برطرف کرد

در همین خصوص با توجه به نام‌گذاری شعار سال ۱۴۰۲ توسط مقام معظم رهبری و اهمیت اقتصاد، گفتگویی را با علی یونسی، دکترای اقتصاد، عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه، استاد دانشگاه و کارشناس ارشد استراتژیک مسائل اقتصادی استان مرکزی انجام داده‌ایم.

چند سالی است مبحث اقتصاد به‌عنوان اولویت شعارهای سال قرار گرفته، دلیل آن را بیان بفرمایید؟  

یونسی: یک تمدن بر پایه متغییرهای مختلفی شکل می‌گیرد، وقتی که ما بر اساس بیانیه گام دوم، بعد از انقلاب، نظام انقلابی و به از آن دولت انقلابی را ساختیم و زمانی که جامعه اسلامی ساخته شد، بعد نوبت به ایجاد تمدن نوین اسلامی می‌رسد.

پایه‌های تمدن نوین اسلامی فرهنگ، سیاست و اقتصاد است، لذا کشوری که بخواهد تبدیل به تمدن شود که ما در جمهوری اسلامی دنبال ایجاد تمدن اسلامی و گفتمان جهانی هستیم، طبیعتاً باید پایه‌های اقتصادی قوی داشته باشیم، نمی‌توان در یکی از پایه‌های اساسی تمدن که اقتصاد است ضعیف باشیم و یا وابسته به یک اقتصاد تک محصول مانند نفت باشد. در این صورت هر تحریمی می‌تواند این تمدن را آسیب بزند، موضوع اقتصاد بسیار مهم است به همین خاطر است که چندین سال فرمان‌های سال رهبر معظم انقلاب مسائل اقتصادی است. 

از طرفی گلوگاه اصلی رشد و بالندگی کشور ما اقتصاد است، الحمدلله از نظر فرهنگ در شرایط بسیار مطلوبی هستیم، به‌گونه‌ای که گفتمان ایران سر تا سر جهان را فراگرفته است، گفتمان مقاومت به‌عنوان یکی از متغیرهای مهم خودش را به‌خوبی در جهان نشان داده است.

از آنجایی که در مسیر رسیدن به یک تمدن نوین اسلامی هستیم، الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت را اجرایی می‌کنیم تا زمانی که نتوانیم اقتصاد این تمدن را مستقل و مقاوم و متنوع کنیم، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم به تمدن نوین اسلامی دست پیدا کنیم.

 چرا شعار امسال «مهار تورم و رشد تولید» انتخاب شد؟

یونسی: در حوزه اقتصاد یکی از متغییرهای که مردم را رنج می‌دهد و اذیت می‌کند و رفاه خانواده را تأثیر می‌گذارد، تورم است، تورم درآمد و قدرت خرید را کم می‌کند و اگر قرار باشد رضایت‌مندی مرم را افزایش دهیم، باید ثبات قیمت‌ها ایجاد شود.

وقتی صحبت از مهار تورم می‌کنیم لزوماً به‌معنای ارزان شدن کالاها نیست، یک مفهوم می‌تواند کنترل تورم باشد، که عملکرد دو سال دولت نشان می‌دهد که ما به‌خوبی می‌توانستیم تورم ۶۰ درصدی را تا ۳۸ درصد کاهش دهیم، پس اگر بخواهیم این سؤال را جواب دهیم که دولت در حوزه مهار تورم چه عملکردی داشته است، می‌توان گفت دولت موفق شده است شتاب‌های زیاد تورم را کنترل کند.

از آنجایی که تورم مهم است و مردم هر روز در زندگیشان احساس و تحمل می‌کنند و ضریب اهمیت بالای برای مردم دارد، لذا رهبر انقلاب تمرکز ویژه‌ای به این موضوع داشتند، تا همه مسئولین و ارکانی که در این موضوع نقش دارند کمک کنند و مردم مطالبه جدی از مسئولین داشته‌باشند.

موضوع رشد تولید به مهار تورم بر می‌گردد، برای اینکه بخواهیم تورم را مهار کنیم باید بدانیم که عامل اصلی تورم چیست؟ اگر تورم را پولی بدانیم به یک شکل عمل می‌کنیم و اگر تورم ناشی از تقاضا بدانیم به‌شکل دیگری عمل می‌کنیم.

وقتی روی رشد تولید تمرکز داریم، افزایش تولید منجر به افزایش عرضه کالاها و خدمات می‌شود و این افزایش عرضه کالا و خدمات طبیعتاً منجر به کنترل قیمت می‌شود.

علاوه بر این همزمان با افزایش تولید، افزایش اشتغال را هم به‌همراه دارد که ما با رشد تولید، هم تورم را مهار می‌کنیم و بیکاری را کاهش می‌دهیم و موضوع مهار تورم و رشد تولید از اهمیت زیادی برخوردار است.

ظرفیت‌های استان مرکزی در خصوص تحقق شعار سال؟

یونسی: استان مرکزی استان صنعتی است، به‌گونه‌ای که تعداد واحدهای بزرگ و مادر تخصصی در استان مرکزی نسبت به سطح کشور از وضعیت بسیار خوبی برخوردار است، این وضعیت مطلوب از نظر شرکت‌های مادر تخصصی، رشد شهرک‌های صنعتی و تولیدکنندگان کوچک را در استان به‌همراه داشته است.

طبیعی است رشد تولید در اقتصاد استان بسیاری از محدودیت‌ها و تنگناها را پر کرده و استان مرکزی در این مورد از ظرفیت‌های خوبی برخودار است.

البته این ظرفیت‌ها تابع محدودیت‌های چگونگی توزیع مواد اولیه مورد نیاز است، اگر ارتباط خوبی بین واحدهای بزرگ و کوچک برقرار شود به‌گونه‌ای که شرکت‌های بزرگ مقید باشند کالاها و مواد اولیه مورد نیاز را از تولیدکنندگان موجود در صنعت داخل استان تأمین کنند منجر به افزایش تولید می‌شود می‌تواند نقش به سزایی در بهبود عملکردی استان مرکزی و تحقق شعار سال داشته باشد.

از طرفی وجود نیروی کار جوان، منابع طبیعی فراوان، افراد تحصیل کرده، شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌های متنوع ظرفیت‌ساز بهبود رشد تولید در استان خواهند بود.

چالش‌های مرتبط با مهار تورم و رشد تولید؟ 

یونسی: مهار تورم در واقع با محدویت‌های متنوعی روبه‌رو است، موفقیت در مهار تورم تابع این است که ضریب اهمیت هر یک از عوامل مؤثر در مهار تورم را شناسایی کنیم. برخی از مطالعات نشان می‌دهد، تورم یک پدیده پولی و بانکی است در این حالت باید تمرکز بر روی متغییرهای پولی و بانکی متمرکز باشد، در حوزه متغییری‌های پولی و بانکی، حجم نقدینگی، نرخ بهره، خلق پول توسط بانک‌های تجاری و سرعت گردش پول به‌شدت نقش مؤثری در تورم دارند، به‌گونه‌ای که هر چقدر حجم نقدینگی بیشتر افزایش پیدا کند منجر به افزایش تورم می‌شود در این میان کنترل حجم نقدینگی به‌شدت در مهار تورم مؤثر خواهد بود. 

یکی از متغییرهای دیگر در مهار تورم نرخ بهره است، کشورهای دارای نرخ بهره بالا معمولاً نرخ تورم بالای دارند. در کشور نرخ بهره توسط شورای پول و اعتبار تعیین می‌شود، در سال‌های گذشته نرخ‌های بهره افزایش پیدا کرده و این موضوع منجر به خروج پول‌ها از چرخه کسب و کار شده این موضوع نه‌تنها منجر به محدود شدن رشد تولید می‌شود بلکه زمینه خلق پول را فراهم می‌کند. 

مدیریت بانک‌های تجاری به‌منظور جلوگیری از خلق پول بی‌رویه یکی دیگر از عوامل مؤثر در مهار تورم است که این زمینه نظارت بانک مرکزی می‌تواند بسیار مؤثر باشد. زمانی که نظارت بانک مرکزی بر بانک‌های تجاری کاهش پیدا کند، بانک‌ها سیاست‌های اجتناب از اجرای قوانین را در نظر می‌گیرد و با افزایش نرخ‌های سود ویرانگرانه به‌جای اینکه سپرده‌ها را به‌سمت تولید هدایت کنند، وارد فضای بورس، مسکن، سکه و دلار می‌شوند که این امر در افزایش تورم مؤثر است که در این راستا نظارت بیشتر بانک مرکزی را می‌طلبد. البته مشکلی در حوزه قوانین نداریم، فقط نیاز است بانک مرکزی نظارت جدی بر اجرای قوانین داشته باشد. 

عوامل تقاضا محور هم روی تورم مؤثر است، به‌گونه‌ای که انتظارات تورمی افراد جامعه باعث می‌شود تقاضا را برای برخی محصولات افزایش پیدا کند. نمونه آن را در سال‌های گذشته در بازار خودرو و مسکن شاهد بودیم به‌گونه‌ای که علی‌رغم افزایش قیمت خودرو و مسکن به‌دلیل انتظارات تورمی که در بازارها وجود داشت افراد تمایل به خرید داشتند و این کالا از کالاهای مصرفی به کالاهای سرمایه‌ای تبدیل شده بودند. 

در ادبیات اقتصادی برخی معتقد هستند افزایش تورم منجر به تولید می‌شود البته این موضوع شاید در کوتاه مدت منجر به رشد تولید شود ولی در بلندمدت قدرت خرید را کاهش می‌دهد و در بلندمدت تقاضا کاهش پیدا می‌کند و مشکلاتی را برای تولید به وجود خواهد آورد.

ارزیابی شما از عملکرد دولت در مهار تورم و رشد تولید در استان مرکزی؟   

یونسی: از آنجای که مهار تورم و رشد تولید به سیاست‌های کلان کشور بر می‌گردد در کل با توجه به رساندن تورم ۶۰ درصدی به ۳۸ درصد، نشان‌دهنده عملکرد خوب این دولت است.

بخشی از اقدامات اقتصادی دولت شامل عضویت جمهوری اسلامی ایران در برخی از پیمان‌های بین‌المللی ازجمله پیمان شانگ‌های و عضویت در بریکس که زمینه صادرات غیرنفتی را فراهم می‌کند، است. گسترش صادرات کالاها و خدمات غیرنفتی برای یک اقتصاد قوی لازم و ضروری است زمانی که صنایع کشور هدف وابسته به تولیدات ما شود، افزایش تولید در آینده را تضمین خواهد کرد.

با اقدامات دولت سیزدهم بسیاری از شرکت‌هایی که با تعطیلی روبه‌رو بودند و با حداقل ظرفیت کار می‌کردند به وضعیت مطلوب‌تری رسیده‌اند، نمونه‌های آن را در استان مرکزی بسیار مشهود است، شرکت هپکو، واگن پارس، آذرآب و… که در گذشته با مشکلات متعددی مواجه بودند ولی امروز به تولید مشغول هستند. اگر بهبودی اقتصاد کشور با همین روند مسیر را طی کند، در تحقق رشد هشت درصدی و در حوزه مهار تورم به یک متغیر ثابت خواهیم رسید.

 تورم ۱۲ تا ۱۵ درصد برای اقتصاد ایران یک تورم بهینه است که هم منجر به تمایل تولیدکنندگان به افزایش تولید در آینده خواهد شد و هم مصرف‌کنندگان این تفاوت قیمت را منطقی خواهند دید. البته برخی از مشکلات اقتصادی ناشی به یارانه‌ها، نوسانات اقتصادی و تحریم‌ها بر می‌گردد که دولت باید سیستم‌های حمایتی و نظام تعرفه را از غیرمستقیم به مستقیم تبدیل کند و با افزایش قدرت خرید مردم، یارانه برخی از کالاهایی که منجربه نوسان اقتصادی می‌شود را مدیریت کند. زمانی که ارز ترجیهی برای روغن برداشته شد، در این کالا شاهد تورم منفی یا صفر بودیم که این نشان‌دهنده این است که در بسیاری از کالاها سیستم‌های حمایتی منجربه تورم می‌شود یا در مورد عرضه مرغ وقتی آن را به بازار بسپاریم و دولت فقط نقش نظارتی داشته باشد باعث مهار تورم و افزایش تولید می‌شود.

اقتصاد ایران با گام‌های آرام به مسیر رشد بلندمدت خود می‌رسد تا در آن تورم را کنترل کند و با افزایش تولید، میزان بیکاری را به حداقل برساند.

 اگر مردم یک شهر که با نرخ بیکاری بالایی روبه‌رو هستند تمایل به مهاجرت به شهر دیگری داشته باشند، می‌توانند در آن شهرها صاحب شغل شوند.

 استان مرکزی از نرخ بیکاری مطلوبی برخوردار است و با ۹/۷ درصد نرخ بیکاری، رتبه سوم است و در کشور فرایندها و ظرفیت‌ها به‌سمت بهبود اقتصاد می‌رود.

 یکی از متغیرهای مهم برای تداوم رشد تولید، نیروی کار است که تابع نرخ رشد جمعیت است و کشورهایی که نرخ رشد جمعیت‌شان پایین است، با محدودیت نیروی کار مواجه هستند و همچنین استان‌هایی که با نرخ رشد جمعیت کمی مواجه هستند، در آینده با کمبود نیروی کار روبه‌رو خواهند بود.

 محمدرضا داودآبادی 

انتهای خبر /