فصل جدید مقاومت با الهام از کربلا

به گزارش خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب» حسین معافی، مدرس دانشگاه و فعال فرهنگی در یادداشتی در خصوص انسجام ملی در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه نوشت: جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، یکی از نقاط عطف در تاریخ معاصر جمهوری اسلامی ایران است، زیرا گرچه در ظاهر، بازه زمانی کوتاهی دارد، اما در واقع نماد یک پایداری عمیق فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در برابر تهدید خارجی بود.

در این نبرد، همانند بسیاری از بحران‌های مشابه، ملت ایران با تمام توان، همدل و یک‌صدا در مقابل دشمن ایستادند. این انسجام ملی، نه‌ فقط واکنشی به تهاجم نظامی، بلکه برآمده از یک عقیده ریشه‌دار به نام «مقاومت» بود؛ مقاومتی که پشتوانه‌ آن شعار جاودانه امام حسین (ع) یعنی «هیهات منّا الذّله» است.

نظریه مقاومت در جمهوری اسلامی ایران، از همان آغاز شکل‌گیری نظام، بر مبنای آموزه‌های عاشورایی پایه‌گذاری شد. شعار «هیهات منّا الذّله» نه‌ فقط یک جمله احساسی، بلکه راهبردی عمیق در تقابل با ظلم، سلطه‌پذیری و تحقیر است.

امام خمینی (ره) با تأکید بر همین اصل، انقلاب اسلامی را هدایت کرد و فرهنگ ایستادگی را در روح مردم ایران نهادینه ساخت. بعدها رهبر معظم انقلاب نیز همین گفتمان را در قالب «مقاومت فعال» در برابر تهدیدات داخلی و خارجی تبیین کردند.

در جنگ ۱۲ روزه، شاهد احیای کامل این روحیه بودیم؛ ملت ایران نه‌ تنها در برابر حملات ایستاد، بلکه با وحدت بی‌نظیر خود، قدرت و عزت کشور را به رخ جهانیان کشاند.

یکی از ویژگی‌های بارز این جنگ کوتاه، انسجام ملی بود که در چند لایه به‌خوبی مشاهده شد، نخست همبستگی فراگیر مردمی بود. از شهرهای مرزی گرفته تا پایتخت، مردم به‌طور خودجوش از نیروهای نظامی حمایت کردند. حتی کسانی که درگیر مسائل روزمره بودند، در این مدت کوتاه، جبهه مقاومت را از خود دانستند.

دوم، همگرایی نخبگان و جریان‌های مختلف سیاسی، مذهبی و فرهنگی کشور بود. روشنفکران، روحانیون، دانشگاهیان و حتی هنرمندان، در کنار یکدیگر، پیام مقاومت را تقویت کرده و فضای همبستگی عمومی را پررنگ‌تر ساختند.

سومین و شاید مهم‌ترین بخش، پیوستگی میان مردم و حاکمیت بود. اعتماد متقابل میان ملت و نهادهای تصمیم‌گیر، به‌ویژه نیروهای مسلح، باعث شد که پاسخ به تجاوز دشمن، نه‌ تنها سریع بلکه مؤثر و هماهنگ باشد.

در قلب این انسجام، فرهنگ عاشورا جریان داشت، فرهنگی که امام حسین (ع) با نهضت خود آن را بنیان نهاد و جمهوری اسلامی با نظریه مقاومت آن را در سیاست معاصر زنده کرد.

جمله معروف امام حسین (ع) «هیهات منّا الذّله» نه‌ فقط یک شعار، بلکه یک رویکرد راهبردی است که ملتی را در مقابل ظلم واکسینه کرده است. این اصل در جمهوری اسلامی، به یک سیاست خارجی مقاوم، دفاع همه‌جانبه در حوزه امنیتی و باور عمومی به عزت و کرامت انسانی تبدیل شده است. 

جنگ ۱۲ روزه به‌خوبی نشان داد که این فرهنگ، هنوز زنده است و می‌تواند ملت را در کوتاه‌ترین زمان به اوج همبستگی و دفاع مشترک برساند.

در پایان باید گفت، جنگ تحمیلی ۱۲ روزه نشان داد که مقاومت صرفاً محدود به میدان نبرد نیست، بلکه مفهومی فرهنگی و اجتماعی است که می‌تواند در کوتاه‌ترین مقاطع، عظیم‌ترین دستاوردها را رقم بزند.

انسجام ملی شکل‌گرفته در این نبرد، از جنس شعور تاریخی، ایمان دینی، و تجربه‌ای دیرینه در مقابله با تهدید است. این دستاورد گران‌بها، حاصل نظریه‌ای است که از کربلا الهام گرفته و در مکتب جمهوری اسلامی به بلوغ رسیده است. ملتی که «هیهات منّا الذّله» را شعار خود می‌داند، نه‌تنها شکست‌ناپذیر است، بلکه الهام‌بخش ملت‌های دیگر نیز خواهد بود.

این پیوند عمیق میان هویت دینی و سیاست مقاومتی، صرفاً محدود به لحظات بحران نیست، بلکه در زمان صلح نیز به‌صورت یک سرمایه اجتماعی کارآمد عمل می‌کند. 

وقتی جامعه‌ بر پایه‌ الگوهای فرهنگی - اعتقادی همچون عاشورا تربیت شود، در بزنگاه‌ها نیازی به فراخوان رسمی برای همبستگی ندارد؛ چراکه این روحیه به‌ مثابه یک غریزه جمعی، در ناخودآگاه مردم نهادینه شده است. چنین ظرفیتی، برگ برنده‌ برای کشوری است که همواره با تهدیدات متنوع و پیچیده مواجه بوده است.

اکنون که از جنگ ۱۲ روزه عبور کرده‌ایم، باید این انسجام را تنها یک واکنش موقتی ندانیم، بلکه آن را به یک مدل پایدار برای مدیریت بحران و حتی توسعه ملی تبدیل کنیم.

همان‌گونه که مقاومت در برابر تهاجم نظامی ثمر داد، این گفتمان می‌تواند در عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی و رسانه‌ای نیز کارآمد باشد. ترویج گفتمان «مقاومت آگاهانه» به‌ مثابه یک سبک زندگی، تنها راهی است که می‌تواند در برابر امواج سهمگین جنگ نرم، تفرقه‌افکنی، و هجمه‌های فرهنگی غرب، سپری مستحکم ایجاد کند.