تولید آلومینیوم بعد از بمباران هم متوقف نشد

شدت تخریب آن نقطه در زمان بمباران چطور بود؟

فرخی: شدت تخریب آن نقطه در زمان بمباران فوق‌العاده بالا بود. دیواره‌های فلزی کارگاه به‌طور کامل تخریب شده بودند، سقف عظیم فلزی سالن پاتروم از جا کنده شده بود و روی دیگ‌های تولیدی سقوط کرده بود. عده‌ای از همکاران عزیز ما در همان لحظه شهید یا مجروح شدند. آنچه این حادثه را به یک فاجعه تمام‌عیار تبدیل کرد، بمباران قسمت حسابداری داخلی شرکت بود، جایی که پرسنل زیادی در آن لحظه حضور داشتند.

در روزهای ۵ تا ۱۵ هر ماه، شرکت به پرسنل مساعده پرداخت می‌کرد. به همین دلیل، روز پنجم ماه، ده‌ها نفر از کارکنان از بخش‌های مختلف شرکت در قسمت حسابداری داخلی تجمع کرده بودند. متأسفانه، دو بمب سنگین دقیقاً در همان محل فرود آمد که صحنه بسیار دردناک و دلخراشی را به وجود آورده بود.

تلفات انسانی آن بخش به چه صورت بود؟

فرخی: حدود ۳۷ تا ۳۸ نفر از همکاران ما در دم به شهادت رسیدند و عده زیادی هم زخمی شدند. برخی از مجروحین به درمانگاه شرکت که نزدیک به محل بمباران بود منتقل شدند، اما چون اکثر خودروها منهدم شده بودند، با وانت سیمرغ شخصی و سایر وسایل نقلیه سالم، مجروحان را به بیمارستان ولیعصر (عج) اراک منتقل کردیم. پیکر شهدا نیز تا ظهر جمع‌آوری شدند.

متأسفانه آقای شمس، رئیس بخش پرداخت حسابداری شرکت، در همان لحظه پشت میز کارشان بودند که بمب به ساختمان اصابت کرد. ایشان از چهره‌های بسیار زحمت‌کش و محبوب شرکت بودند. شهادت ایشان ضربه روحی بزرگی به همه زد.

در آن شرایط بحرانی، روند تولید در کارخانه چه شد؟

فرخی: یکی از نکات مهم این است که بعد از بمباران کارخانه آلومینیوم، تولید شرکت، لحظه‌ای متوقف نشد و پیوسته به کار خود ادامه داد. به دلیل اینکه اگر دستگاهی خاموش شود، راه‌اندازی مجدد آن ممکن است ماه‌ها طول بکشد. با همت بی‌نظیر پرسنل، هر کس در حد توانش تلاش کرد تا خطوط تولید را زنده نگه دارد. بعضی‌ها حتی بدون توجه به خطر بمباران‌های بعدی، در کارگاه‌ها ماندند تا تولید آلومینیوم متوقف نشود.

واکنش خانواده‌های پرسنل چگونه بود؟

فرخی: خانواده‌های کارکنان و کارگران کارحانه آلومینیوم که از وقوع و حادثه بمباران مطلع شده بودند، از نقاط مختلف شهر اراک به دلیل حجم زیاد مراجعه کنندگان و کم بودن وسایل نقلیه، پیاده به سمت کارخانه حرکت کردند. جلوی در کارخانه ازدحام شدیدی ایجاد شده بود. اضطراب و نگرانی در چهره همه موج می‌زد. اما از آن‌ سو، نگرانی از احتمال بمباران مجدد و آشفتگی داخل کارخانه باعث شده بود که نتوانیم اجازه ورود بدهیم. نیروی انتظامی برای مدیریت اوضاع به کمک آمد.

چرا صنایع اراک تا این حد مورد توجه دشمن قرار داشت؟

فرخی: چون صنایع اراک در قلب پشتیبانی صنعتی جبهه‌ها قرار داشتند. شرکت آلومینیوم توانسته بود آلیاژی خاص به نام آچار ۴۱۳ را تولید کند که کاربرد حیاتی در ساخت چاشنی‌ها، سر جنگی بمب‌ها و خمپاره‌ها داشت. این فلز قبلاً از خارج وارد می‌شد، اما به‌دلیل تحریم‌ها، دیگر ممکن نبود. با تلاش شبانه‌روزی مهندسان و متخصصان داخلی، موفق به بومی‌سازی ترکیب و ریخته‌گری این فلز شدیم.

همه صنایع در اراک مکمل یکدیگر بودند. ماشین‌‌سازی اراک قطعات صنعتی عظیمی می‌ساخت که در پل‌سازی، پالایشگاه‌ها و جبهه‌ها کاربرد داشت. هپکو در ساخت ماشین‌آلات راه‌سازی فعال بود؛ بیل مکانیکی، بلدوزرو لودر برای آماده‌سازی جبهه‌ها استفاده می‌شد. آذرآب و واگن‌پارس نیز با نیروهای زبده مثل جوشکاران و تراشکاران خود، در یک کارگاه جانبی به نام شهید کیشانی، تجهیزات مورد نیاز جبهه را تولید می‌کردند.

آیا پس از آن بمباران، تدابیر دفاعی خاصی اتخاذ شد؟

فرخی: بله، پس از بمباران پنجم مرداد، پدافند هوایی قوی‌تری در اراک مستقر شد. یک آتش‌بار کامل برای دفاع از شهر و صنایع مستقر کردند. تا پایان جنگ، دشمن بارها سعی در بمباران مجدد داشت، ولی دیگر ما غافلگیر نشدیم. سیستم دفاعی آماده بود و اجازه آسیب‌های جدی داده نشد.

در پایان اگر بخواهید آن روز را در یک جمله توصیف کنید، چه می‌گویید؟

فرخی: آن روز، برای ما روزی بود که هم ماتم گرفتیم و هم مقاومت کردیم. شهدای‌مان را از دست دادیم، اما تولید و ایستادگی را حفظ کردیم. آن‌چه دشمن از ما خواست تسلیم بود، اما ما نشان دادیم که هرگز تسلیم نخواهیم شد.

انتهای خبر/