رسانه‌ها پل ارتباطی آموزه‌های مهدوی با جامعه

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «دیارآفتاب» به نقل از نار خبر اعتقاد به منجی و موعود، که در نهایت جهان را پر از عدالت خواهد کرد، از آموزه‌های مشترک تمامی ادیان به شمار می‌رود و هر دین با توجه به فرهنگ و زمینه دینی خود، به این موضوع پرداخته است. در اسلام، به‌عنوان آخرین و کامل‌ترین دین آسمانی، مسأله مهدویت و ظهور منجی اهمیت ویژه‌ای دارد و مورد توجه خاص آموزه‌های دینی قرار گرفته است.

بر اساس اعتقادات اسلامی، تمامی مسلمانان، فارغ از فرقه و گروه، بر این باورند که در آخرالزمان حضرت مهدی (عج) ظهور خواهد کرد. همچنین اجماع بر این است که آن حضرت از نسل حضرت علی (ع) و فاطمه زهرا (س) بوده و نامش همانند پیامبر گرامی اسلام است. علاوه بر آیات متعدد قرآن کریم که به موضوع مهدویت و ظهور حضرت مهدی (عج) اشاره دارند، روایات معتبر شیعه و سنی نیز در این زمینه بسیار فراوان است و به حد تواتر رسیده، به گونه‌ای که تردیدی در صحت و اعتبار آنها باقی نمی‌ماند.

مهدویت، به‌عنوان یکی از مقولات بنیادین دینی، به دلیل اثرات مثبت و سازنده‌ای که در زندگی فردی و اجتماعی دارد، همواره در معرض چالش‌ها و آسیب‌هایی قرار گرفته است. اصولاً هر موضوع مهمی با توجه به اهمیت و گستره تأثیرش، با خطرات و انحرافات احتمالی روبه‌رو است و مهدویت نیز از این قاعده مستثنی نیست. آثار امیدبخش مهدویت، از جمله ایجاد انگیزه برای مواجهه با سختی‌ها، پایداری در برابر ظلم و امید به آینده روشن، نشان‌دهنده اهمیت ویژه این آموزه است.

از جمله آسیب‌ها و انحرافات مطرح در این حوزه می‌توان به برداشت‌های نادرست از مقوله انتظار فرج، ارائه چهره افراطی یا تخفیفی از امام عصر (عج)، پرداختن به مباحث غیرضروری، تعجیل یا توقیت در ظهور، تطبیق نادرست نشانه‌های ظهور، افراط و تفریط در تبیین مفهوم غیبت، گرایش به ملاقات‌گرایی، آرزوگرایی بدون عمل، تظاهر به عشق به امام در کنار دنیاخواهی، ادعاهای دروغین در زمینه مهدویت و نیابت خاص و عام، عدم پیروی از ولایت نواب عام و همچنین برخی فعالیت‌های غرب و مستشرقان اشاره کرد.

در همین راستا، پایگاه خبری تحلیلی « نارخبر» با انتشار یادداشت‌ها، گزارش‌ها و مصاحبه‌ها، تلاش می‌کند جایگاه مهدویت و چالش‌ها و آسیب‌های مرتبط با آن را بررسی کند. اهمیت نقش رسانه در ترویج فرهنگ مهدوی، به ویژه در شرایطی که جوامع جهانی در جست‌وجوی عدالت و آزادی واقعی هستند، محور گفت‌وگوی نارخبر با حجت‌الاسلام جواد نصرالله‌پور، عضو انجمن علمی مهدویت حوزه علمیه قم و هیئت مدیره مجمع راهبردی اندیشه مهدویت بود که متن کامل آن در ادامه ارائه شده است.

نار خبر: مهم‌ترین محورهای توجه شیعیان به مساله مهدویت چیست؟

 نصرالله‌پور: مهدویت در جامعه شیعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و توجه به آن در چند محور اصلی قابل بررسی است. نخست، بعد اعتقادی که باور به غیبت و ظهور حضرت مهدی (عج) را شامل می‌شود و اساس ایمان شیعیان را شکل می‌دهد. دوم، بعد اخلاقی و تربیتی که تأکید بر اصلاح فردی، عدالت‌خواهی، صبر و تقوا دارد و انتظار ظهور، افراد را به پرهیز از گناه و تلاش برای اصلاح رفتار تشویق می‌کند.  سوم، بعد اجتماعی و سیاسی است که مهدویت الهام‌بخش حرکت‌های عدالت‌طلبانه و ایجاد جامعه‌ای سالم و عادلانه محسوب می‌شود. چهارم، بعد فرهنگی و معرفتی که موجب تولید آثار هنری، ادبیات دینی و فعالیت‌های فرهنگی مرتبط با امام زمان (عج) می‌شود. پنجم، بعد امیدبخش و روانی که با تقویت روحیه صبر و پایداری، انگیزه مقابله با مشکلات و فشارهای اجتماعی را در جامعه افزایش می‌دهد.

این رویکردهای چندجانبه نشان می‌دهد که مهدویت نه تنها یک باور دینی، بلکه بخشی از فرهنگ، اخلاق و زندگی اجتماعی شیعیان است و نقشی کلیدی در شکل‌دهی به هویت دینی و اجتماعی آنان دارد.

نار خبر: نقش استراتژیک رسانه در تبلیغ و ترویج فرهنگ مهدوی چگونه است؟  

نصرالله‌پور: رسانه، بر اساس ماهیت خود، مأموریت انتقال پیام، فکر، فرهنگ و دیدگاه‌ها به جامعه را بر عهده دارد و در این میان، رسانه مهدوی به‌عنوان ابزار تبیین اندیشه‌های دینی و آموزه‌های مهدویت، نیازمند مدیران، خبرنگاران و عوامل متخصص و انگیزه‌مند است.  تشکیل حکومت جهانی امام مهدی (عج) آرمان اصلی جامعه شیعی محسوب می‌شود، اما دستیابی به این هدف بدون فراهم شدن زمینه‌های ظهور ممکن نیست. یکی از شروط اساسی زمینه‌سازی ظهور، آماده‌سازی افکار عمومی در داخل و عرصه بین‌الملل است و نقش رسانه‌ها در این فرآیند بسیار پررنگ است.

با این حال، فعالان و تشکل‌های مهدوی، به ویژه مراکز علمی و تخصصی، در بهره‌برداری از این ظرفیت مهم، غفلت کرده‌اند.  صدها کتاب، پایان‌نامه و مقاله علمی درباره مهدویت در مراکز پژوهشی تهیه شده، اما به دلیل ضعف رسانه‌ای و غفلت از ظرفیت فضای مجازی، این آثار به مخاطبان نمی‌رسد. در این خلأ، گاهی افرادی بدون تخصص اما با دسترسی رسانه‌ای مدعی مهدویت می‌شوند که منجر به سوءاستفاده از این موضوع حساس شده است.

رسانه ملی و سایر رسانه‌های مکتوب و مجازی، بستر مناسبی برای ترویج آموزه‌های مهدویت، پاسخ به شبهات و مقابله با جریان‌ها و فرقه‌های انحرافی دارند. مقام معظم رهبری، آیت‌الله خامنه‌ای، یک منظومه فکری کامل درباره مهدویت دارند و به تحلیل و تبیین زوایای مختلف آن می‌پردازند، اما مردم کمتر با این نگاه راهبردی و تمدنی ایشان آشنا هستند.  

نار خبر: رسانه‌های منتظر چگونه می‌توانند اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره مهدویت و زمینه‌سازی ظهور امام زمان (عج) را تبیین کنند؟  

نصرالله‌پور: رسانه‌های منتظر نقش مهمی در تبیین اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره مهدویت و زمینه‌سازی ظهور امام زمان (عج) دارند. رهبر انقلاب، که خود را نایب امام زمان (عج) معرفی می‌کنند، نگاه جامع و تمدنی به مهدویت دارند و بیانیه گام دوم انقلاب را می‌توان میراث مهدوی ایشان برای جامعه شیعه دانست.  این بیانیه بر حرکت جمهوری اسلامی در مسیر تمدن‌سازی اسلامی و آماده‌سازی شرایط ظهور تمرکز دارد و ابعاد مختلف انتظار، شامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را در بر می‌گیرد.

رهبر انقلاب با تاکید بر فرزندآوری، جهاد اقتصادی، جهش تولید، اقتصاد مقاومتی، افزایش قدرت دفاعی و منطقه‌ای، تشکیل جبهه مقاومت ضد استکباری و حمایت از آزادی‌خواهان و مظلومان جهان، ابعاد عملی انتظار و زمینه‌سازی ظهور را نشان می‌دهند.  رسانه‌های انقلابی و رسانه‌های منتظر باید این نگاه تمدنی و جامع را در قالب محتوا و برنامه‌های اطلاع‌رسانی به جامعه منتقل کنند تا افکار عمومی با منظومه فکری این رهبر حکیم الهی و آرمان‌های مهدوی آشنا شود.

 نار خبر: جریان‌های معاند چگونه با مسأله مهدویت برخورد می‌کنند؟

 نصرالله‌پور: سال‌ها است رسانه‌های تصویری، سینمای هالیوود، خبرگزاری‌ها و دیگر رسانه‌های جهانی به موضوعات آخرالزمانی، پایان دنیا، جنگ ملت‌ها و حتی مهدویت‌ستیزی پرداخته و با اهدافی سلطه‌گرایانه و تخریبی، انواع منجی‌ها را معرفی می‌کنند. در مقابل، رسانه‌های جوامع اسلامی نیازمند سیاستی جامع برای معرفی صحیح منجی عالم بشریت هستند.  برای تحقق این هدف، علاوه بر پژوهش‌ها و تولیدات علمی معتبر، خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای باید آموزش‌های لازم محتوایی و شیوه‌ای را ببینند و رسانه‌های انگیزه‌دار و منتظر با هماهنگی یکدیگر، با توجه به شرایط داخلی و بین‌المللی، مخاطب‌شناسی کنند.

در این راستا، توجه ویژه به جوامع اهل‌سنت که به مهدی موعود باور دارند و همچنین جامعه مسیحی که منتظر منجی هستند، ضروری است و باید محتوا و روش‌های تبلیغی و رسانه‌ای متناسب با فرهنگ، جغرافیا و زمینه اجتماعی آن کشورها طراحی شود. این رویکرد می‌تواند زمینه لازم برای پذیرش منجی و ترویج آموزه‌های مهدوی را در سطح جهانی فراهم کند.

 نار خبر: فعالان رسانه‌ای چگونه می‌توانند فعالیت‌های مهدوی را به شکل مؤثر در جامعه منعکس کنند؟  

نصرالله‌پور: فعالان رسانه‌ای نقش مهمی در تبیین و انعکاس آموزه‌های مهدویت در جامعه دارند و موفقیت در این مسیر مستلزم هماهنگی با پژوهشگران، استادان حوزه و مراکز علمی-ترویجی است. در سال‌های اخیر، به برکت تلاش عالمان حوزه علمیه، صدها کتاب، مقاله و پایان‌نامه در زمینه مهدویت منتشر شده و چندین مجله تخصصی نیز سال‌هاست به این موضوع اختصاص یافته است. این منابع علمی می‌توانند مبنای تولید محتوای رسانه‌ای دقیق و غنی قرار گیرند.  خبرنگاران و رسانه‌های منتظر و انگیزه‌مند، با بهره‌گیری از این پژوهش‌ها، می‌توانند آموزه‌های مهدویت را با ادبیات مناسب، جذاب و قابل فهم برای عموم مردم ارائه دهند. علاوه بر این، آشنایی با روش‌های نوین رسانه‌ای و شبه‌رسانه‌ای، ابزارهای دیجیتال و فضای مجازی از جمله ضرورت‌های مهم برای افزایش تأثیرگذاری است.  فعالان رسانه‌ای همچنین باید ظرفیت‌های کشورهای اسلامی و دیگر جوامع باورمند به مهدویت یا منجی الهی را شناسایی کرده و محتوای متناسب با فرهنگ، جغرافیا و نیاز مخاطب تولید کنند.

این رویکرد می‌تواند زمینه‌ساز مقابله مؤثر با جریان‌های مهدویت‌ستیز و سوءاستفاده‌های رسانه‌ای شود و نقش رسانه‌ها را در ترویج فرهنگ انتظار و آمادگی برای ظهور امام زمان (عج) تقویت کند. بهره‌گیری از منابع علمی، تولید محتوای جذاب و به‌کارگیری ابزارهای نوین رسانه‌ای نه تنها آموزه‌های مهدویت را به جامعه منتقل می‌کند، بلکه به تبیین جایگاه تمدنی و جامع این آموزه در زندگی فردی و اجتماعی شیعیان کمک شایانی خواهد کرد.

انتهای خبر/