به گزارش دیار آفتاب؛ هر الگوي حکومتي، مبتني بر روشي است که در آن، حد و حدود حاکمان و مردمان، تعریف‌شده است، بر اين اساس حکومت اسلامي نيز نسبت به مقوله «روش» بايد حساس باشد و چنان نيست که بتوان از هر روشي براي اداره جامعه اسلامي بهره جست.

درحالی‌که ايجاد تقابل بين خواست مردم و اراده الهي، ازجمله دستاوردهای شوم قرون‌وسطایی در غرب است، ازنظر اسلام در حكومت اسلامي رابطه حكومت با مردم بسيار فراتر از رابطه مادي و خشك حکومت‌های غیردینی با مردم بوده و حكومت و دولت اسلامي ابزاري تلقي می‌شود براي اجراي دستورات الهي و از آن جمله برپایی ارزش‌های ناب اسلامي و ترويج آن در جهت رشد و تعالي  جامعه که روش خاص خود را دارد و چنان نيست که بتواند با به‌کارگیری «روش‌های غربي» به این اهداف نائل آمد.

ازآنجاکه حکومت اسلامي ارزش‌های خاص خود مبتنی بر رشد و تعالی معنوی در عموم جامعه را در سرلوحه دارد، بديهي است که بايد روش حکومتي ویژه‌ای نيز داشته باشد.

اين روش در عين مخالفت با دموکراسي غربي، با استبداد و ديکتاتوري نيز در تضاد است، روشی که از آن به «مردم‌سالاری دینی» تعبیر می‌شود. غالباً در تحلیل‌های مربوط به دموکراسی به تعداد و دفعات برگزاري انتخابات در يک واحد سياسي اشاره می‌شود و از ميزان رجوع نظام سياسي به آراي عمومي، قوت و يا ضعف مردم‌سالاری را در آن نظام، نتيجه می‌گیرند.

اين در حالي است که در نگرش اسلامي، مردم‌سالاری به‌هیچ‌وجه به معناي نفي «ارزش‌مداری» نبوده و در حقيقت، حقوق توده‌های مردم، مدنظر است و اين تصور که می‌توان ايمان و ارزش‌های ديني مردم را به بازي گرفت و با طرح دموکراسي به جنگ مباني ارزشي نظام سياسي اسلام رفت باطل بوده و بامعنای مردم‌سالاری ديني قرابت و همخواني ندارد.

بر اين اساس، مردم‌سالاری ديني در چارچوب اصول و ارزش‌های اسلامي، معنا و مفهوم می‌یابد که البته در خصوص دموکراسي نيز اين مطلب صادق است و مشاهده می‌شود که ارزش‌های حاکم در گفتمان سياسي غرب، تماماً در تعریف الگوي غربي از دموکراسي که بر مبنای اومانیسم و فردگرایی شکل می‌گیرد نیز تجلي دارند و اما همين تفاوت در مبانی و معناست که مردم‌سالاری ديني را به‌طور مشخص از دموکراسي غربي جدا می‌کند.

بدين ترتيب مردم‌سالاری ديني به‌عنوان بديلي مناسب و کارآمد براي الگوی دموکراسي غربي در حکومت اسلامي مطرح است؛ الگوي رفتاری‌ای که در آن مردم مبنا و محور هستند و حکومت، نخبگان و مسئولان موظف‌اند نسبت به ولی‌نعمتان خود یعنی مردم، سپاسگزار و خدمتگزار باشند.

یادداشت از علیرضا کاظمی فعال دانشجویی و روزنامه نگار

انتهای پیام/