به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب» امیر مولوی کارشناس مسائل اجتماعی در یادداشتی نوشت: در دل جهان مدرن و در بستری که سرمایه‌داری هر چیز را به کالا تقلیل می‌دهد، بدن زن به مهم‌ترین ویترین نظام مصرف‌گرایی تبدیل شده است. در این ساختار، نه زیبایی‌شناسی، نه راحتی، و نه حتی نیاز واقعی، بلکه تنها چیزی که اهمیت دارد، قدرت نمایش و تأثیرگذاری بصری کالاست؛ کالایی به نام زن.

بدن زن در نظام سرمایه‌داری، نه یک هستی انسانی، بلکه یک ابزار تبلیغاتی، بازاری و سودآور تلقی می‌شود. این نگاه غالب، دیگر فقط در تلویزیون یا بیلبوردهای تبلیغاتی نیست، بلکه با ورود شبکه‌های اجتماعی و گسترش پلتفرم‌های تصویری، زن را به ابژه‌ای قابل مصرف در هر خانه و تلفن همراهی تبدیل کرده است. پلتفرم‌هایی که با الگوریتم‌های دقیق، چهره‌ها را بی‌نقص می‌کنند، لبخندها را فیلتر می‌کنند و معیار زیبایی را از دل واقعیت، به هزارتوی فریب و خیال می‌کشانند.

لباس زن، که در ذات خود می‌تواند بخشی از فرهنگ، هویت قومی، سلیقه هنری و حتی شخصیت فردی باشد، در این ساختار تحقیر شده است. دیگر مهم نیست لباس چه پیامی دارد یا از کدام سنت یا فرهنگ آمده، بلکه تنها معیار ارزش، قیمت آن و میزان توجهی است که جلب می‌کند. برند بودن، تنگ بودن، پرزرق‌وبرق بودن و هماهنگی با مدِ روز، همه عواملی هستند که "ارزش مصرفی" زن را بالا می‌برند؛ حتی اگر راحتی، وقار یا امنیت را از او بگیرند.

جالب آن‌که مصرف مد، در بسیاری از موارد بیش از آنکه برای زنان باشد، در خدمت نشان دادن ثروت و اعتبار مردان قرار دارد. زن، به عنوان نمادی از دارایی مرد دیده می‌شود؛ هرچه فاخرتر بپوشد، مرد متمول‌تر است. این مسئله به‌ویژه در جوامعی مثل ایران که هنوز در مرحله‌گذار از سنت به مدرنیته قرار دارند، نمود بیشتری دارد. مردان کارگر و طبقه متوسط ممکن است خود لباس ساده‌ای بپوشند، اما تلاش می‌کنند همسرانشان بهترین و مدترین پوشش را داشته باشند. این، نمایشی از توان اقتصادی خانواده است، نه انتخاب آزاد زن.

نکته مهمی که در تحلیل‌های رایج مغفول می‌ماند، شباهت نمادین لباس زنان و لباس خدمتکاران در ساختارهای طبقاتی است. هر دو پوشش، در عین زیبایی ظاهری، مانع از انجام کار بدنی هستند. همان‌گونه که از یک خدمتکار در هتل لوکس انتظار انجام کار فیزیکی در کنار ظاهر آراسته می‌رود، از زن خانه نیز انتظار می‌رود بدون تماس با زحمت، فقط زینت فضا باشد. در اینجا آراستگی، نه نشانه شخصیت یا سلیقه، بلکه سند تن‌آسایی و نپرداختن به تولید است. چنین زنی، محترم‌تر است؛ زیرا "نمی‌خواهد و نمی‌تواند" کار کند.

اما آیا این تن‌آسایی، آزادی است؟ پاسخ، منفی است. زیرا این تن‌آسایی ناشی از یک انتخاب آزاد نیست، بلکه نوعی فشار اجتماعی است که از دل سازوکارهای مردسالارانه بیرون آمده و با کمک رسانه‌ها و اقتصاد، به زن تحمیل شده است. زنی که برای شیک بودن، زیبایی و تأیید جامعه ناگزیر است رنج ببرد، بند کفش پاشنه‌بلند ببندد، در لباس‌های تنگ نفس بکشد و خودش را با مدهای متغیر هر فصل هماهنگ کند، نه آزاد بلکه اسیر است.

رسانه‌های غربی، و اخیراً پلتفرم‌های جهانی اینترنتی، به‌خوبی دریافته‌اند که سرمایه‌گذاری بر بدن زن، بازدهی بیشتری از هر تبلیغ دیگری دارد. حتی در برخی از به‌ظاهر پیام‌های فمینیستی یا تبلیغات برندهای مد، هنوز بدن زن در مرکز توجه است. این‌بار نه با شعارهای قدیمی اطاعت، بلکه با شعارهای جدید "قدرت"، "آزادی" یا "زیبایی منحصر به فرد". اما در باطن، زن همچنان مصرف می‌شود؛ با فرمی مدرن‌تر، اما جوهری مشابه گذشته.

نظام سرمایه‌داری امروز، هوشمندتر از آن است که زن را علنی به بردگی بکشد. این بار، او را با لبخند و آزادی ظاهری، در بند نگاه خود قرار داده است. در این مسیر، بسیاری از زنان نیز ناخودآگاه بازیگر نقشی می‌شوند که از بیرون برای آن‌ها نوشته شده است. زن زیبا، زن مدرن، زن موفق، زن اجتماعی؛ همه با استانداردهایی تعریف می‌شوند که در دل بازار و توسط مردانی پشت میزهای مدیریتی در شرکت‌های تبلیغاتی، شکل گرفته‌اند.

در نهایت، می‌توان گفت زن امروز در لبه تیغ حرکت می‌کند. از سویی، تلاش دارد هویت مستقل و متکی به خود را بازتعریف کند و از سوی دیگر، زیر فشار نظام رسانه‌ای و اقتصادی قرار دارد که دائماً او را به یک قالب مصرفی بازمی‌گرداند. این تقابل، تنشی دائمی برای زن مدرن ایجاد کرده است.

خروج از این دور باطل، نه با تحقیر مد یا زیبایی، بلکه با بازتعریف ارزش‌ها ممکن است. زن باید بتواند زیبایی را نه با قیمت، نه با نگاه مرد، و نه با معیار بازار، بلکه با نگاه خود و نیاز واقعی‌اش بسنجد. جامعه نیز باید از زن به عنوان یک انسان، نه یک ویترین متحرک، تجلیل کند.

انتهای خبر/