به گزارش دیار آفتاب؛ ایام آخر اسفند و اوایل بهار، هر روز خورشید یک قدم جلوتر به سمت زمین گام برمی‌دارد و اگر حال و هوای عید که به خودی خود بوی بهشت می‌هد با کمی نم باران بهاری همراه شود وجود هر آدمی را پر از طراوت و تازگی می‌کند. تعطیلات نوروزی همیشه با سفرهای خانوادگی همراه بوده و انتخاب زیباترین منطقه‌های گردشگری از مسائل مهم خانواده‌های ایرانی می‌شود.

ایران عزیزمان از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب پر از فرهنگ‌ها و مناطق جذاب گردشگری است و استان مرکزی که از اسمش پیداست در مرکز ایران چهارفصل قرار گرفته که هرساله میزبان بسیاری از گردشگران است.

استان مرکزی دارای شهرستان های گوناگون با لهجه‌ها و گویش‌های مختلفی است که قلب تپنده آن «شهر اراک» با فرهنگ‌های اصیل، بافت‌های تاریخی جذاب و دیدنی، مناطق گردشگری و سرسبز بهاری است.

 یکی از مهمترین و زیباترین بافت های تاریخی شهر اراک «بازار سرپوشیده» است و من در ایام بهار همیشه سعی می‌کنم مسیرم را طوری انتخاب کنم که از این بازار رنگارنگ با کاسب‌های خوش صدا و پرانرژی عبور کنم.

 بازار اراک شاه راه اصلی رفت و آمد‌های مردم این شهر است و نمی‌دانم چه حکمتی دارد که در گرم‌ترین روز‌های سال هم نسیم خنکی در آن می‌وزد و در روز‌های منتهی به نوروز اما حال وهوای زیباتری دارد و رفت و آمدها بیشتر می شود.

پارچه‌های رنگارنگ و لباس‌های بهاری که تمام دیوارها و حتی سقف بازار را پوشانده با صدای چکش مسگر‌ها و صدای کاسب‌ها برای هر رهگذر و حتی گردشگران و مهمانان نوروزی شوق و هیجان بوجود می‌آورد.

در حین مسیر به سقف و دیوار بازار نگاهی انداختم. واقعا که چقدر زیباست. شاید هزاران بار از بازار عبور کرده بودم، اما هیچ وقت به زیبایی هایش توجه نکردم. تصمیم گرفتم به اول بازار برگردم و بازار را طوری نگاه کنم که گویی اولین بار است در آن قدم می‌گذارم.

میدان ارگ و حمام تاریخی ارگ در شمال بازار بزرگ قرار دارند. اینجا از همان میدان‌های قدیمی شهر است که آدم دلش می‌خواهد مدتی را در آن بنشیند و قدمت و شوکت مسجد ارگ را که در ابتدای ضلع شمالی بازار همچون دژی استوار ایستاده را تماشا کند.

تاریخ شکل‌گیری و ساخت بازار به دوران ساخت شهر قدیم سلطان آباد (اراک امروزی) برمی‌گردد و در واقع تاریخ ساخت بازار شهر با تاریخ ساخت شهر یکی است، گرچه ساخت شهر چند سالی طول کشیده ولی در متون تاریخی به زمان دقیق ساخت بازار اشاره‌ای نشده‌ است.

بنای اولیه بازار سرپوشیده اراک را حاکم وقت اراک  به نام «سپهدار اعظم» که نام مسجد و مدرسه‌ای در بازار نیز به نام وی می‌باشد را در اوایل قرن ۱۳ گذاشت و یکی از دلایل ساخت بازار وجود اقتصاد قوی در اطراف شهر سلطان آباد بود.

بازار سرپوشیده اراک از چهار جهت به دروازه‌های قدیم شهر متصل می‌شود و راه‌های داخلی بازار به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در هنگام حوادث و خصوصاً آتش‌سوزی دور شدن سریع جمعیت ممکن باشد. به این منظور کلیه سراها و تیمچه‌ها یک درب خروجی به خارج از بازار داشته و با یکدیگر در ارتباط هستند.

در مسیرهای طولی و عرضی بازار، سراها و تیمچه‌هایی وجود دارند که ساختمان آن‌ها معمولاً دو طبقه بوده و در پاره‌ای از آن‌ها تجار یا مسافرانی که از نقاط دور برای خرید به بازار می‌آمدند، شب را در طبقه دوم سپری می‌کردند.

بازار سرپوشیده اراک به شکل صلیبی و کاملا قرینه ساخته شده و هرچه در قسمت غربی بازار وجود دارد در شرق بازار هم وجود دارد. معماری بازار به گونه‌ای است که فرقی نمی‌کند در کجا ایستاده باشی زیرا از هر کجا بخواهی می توانی به بازار وارد شوی یا از آن خارج شوی.

خلق زیبایی معماری با فرهنگ ایرانی در حمام چهارفصل اراک

شهر اراک جاذبه های تاریخی زیادی را در خود جای داده که یکی از آن ها حمام چهار فصل است، بنایی تاریخی که قدمتش به اواخر دوره قاجار برمی گردد و اوج هنر کاشی کاری ایرانی را به نمایش گذاشته است. بدون شک این حمام یکی از جذاب ترین آثار تاریخی ایران است که با تزئینات منحصربفرد جایگاه خاصی را در معماری ایرانی به دست آورده است.

زیباترین تعریف از این حمام، حمامی برای تمام فصول است. چهار حمام در زیر یک سقف در کنار هم جای خوش کرده اند. حمام زنانه حمام مردانه حمام اقلیت‌های مذهبی و حمام خصوصی. زیر بنای حمام هزار و 600 متر مربع است که هر کدام از این حمام‌ها دارای بخش‌های کوچکتری هستند.

درب ورودی به سربینه یا رختکن منتهی می‌شود و بعد از آن هشتی ارتباطی که یک فضای کوچکتر است و دو فضای بزرگتر را به هم متصل می‌کند مثلا رختکن را به حمام گرم وصل می‌کند.

نامگذاری حمام چهارفصل

دلیل نام گذاری این حمام به اسم چهار فصل به کاشی کاری های بخش سربینه ‌ی مردانه برمی گردد، در این قسمت در چهار سمت حمام تابلوهای کاشی‌ کاری شده هست که با توجه به فصل های مختلف سال طراحی شده اند. در این قسمت بر روی کاشی های لعاب دار نقاشی های طبیعی از چشم اندازهای طبیعی و شکارگاه ها مناظر جالب توجهی را به وجود آورده اند.

برای دیدن حمام چهار فصل باید به ضلع شرقی خیابان شهید دکتر بهشتی بروید. بنا ۴ در دارد که دو تا از آن ها در خیابان شهید بهشتی قرار گرفته اند. این حمام با ۱۶۰۰ متر مربع مساحت بزرگ ترین حمام ایران است و از ۴ قسمت زنانه، مردانه، حمام خصوصی و اقلیت های دینی تشکیل شده است.

برای تامین آب حمام از آب جاری قنات استفاده می شده و کف حمام حدود ۳/۵ متر از کف خیابان پایین تر است تا در هنگام ورود و خروج به حمام تغییر دمای ناگهانی افراد را اذیت نکند. بخش های مختلف حمام شامل دالان ورودی، سربینه ‌ی مردانه، زنانه و اقلیت‌ها، آب ‌انبار، هشتی‌ های ارتباطی، گرم ‌خانه‌ ی خصوصی و عمومی، تون، خزینه، و دیگر بخش ها است.

خانه ای تاریخی بنام «خانه حسن پور» در دل بازار سرپوشیده اراک

در اراک به خانه ای تاریخی بر می خوریم که امروز به موزه صنایع دستی و هنرهای سنتی تبدیل شده تا با تماشای آثار آن مشاغلی که در گذشته رواج داشته را بشناسید و شناخت خود درباره هویت ایرانی را بالا ببرید.

در خانه حسن پور، شانس این را دارید تا به غیر از بازدید از آثار موزه، معماری بنایی را تماشا کنید که بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد. این خانه در سال های پایانی دوره قاجار ساخته شده اما بارها و بارها کاربری اش تغییر کرده است.

اینجا اولین بار یک شرکت فرش بود اما چند سال بعد به مدرسه تبدیل شد تا اینکه مرحوم جواد حسن‌پور آن را خرید و چند سالی را در آن زندگی کرد. اما امروز این خانه به موزه صنایع دستی و هنرهای سنتی تبدیل شده و نمایشگاه های زیادی در آن برگزار می شود.

باعث و بانی ساخت این خانه شخصی به اسم حاج علی مشیری بوده که در آن زمان از تاجران معروف فرش بود. او این خانه را درست کرد تا آن را به یک شرکت فرش تبدیل کند اما به دلایلی این خانه بعدها به مدرسه تبدیل شد و در نهایت هم خانه ی مسکونی جواد حسن پور شد.

ارزش تاریخی و معماری جذاب این خانه باعث شد تا در سال ۱۳۴۷ اداره کل میراث فرهنگی آن را از وارثان بخرد و مرمت کند. این خانه در نهایت در سال ۱۳۸۲ موزه صنایع دستی و هنرهای سنتی شد و از آن زمان تا به حال هنردوستان و تاریخ دوستان زیادی به بازدید از آثار آن می روند.

خانه حسن پور یک ساختمان دو طبقه است که ۶۰۰ متر مربع مساحت دارد. در میان اتاق هایی که در طبقه ی همکف هستند مطبخ، انبار آذوقه و ورودی بنا به چشم می خورد، دیگر اتاق های این طبقه هم در فصل زمستان مورد استفاده قرار می گرفتند.

تالاب میقان اراک، زیستگاهی برای پرندگان و جاذبه‌ای برای گردشگران

تالاب میقان اراک که در ۱۷ کیلومتری این شهر قرار گرفته، ۲۵ هزار هکتار وسعت دارد. این تالاب از تالاب‌های کویری ایران به‌شمار می‌رود که در دشت فراهان واقع شده و به همین دلیل در گذشته به نمکزار فراهان نیز معروف بوده است. امروزه، سه جزیره و یک دریاچه، تالاب میقان را تشکیل داده است که به دلیل معتدل بودن آب و هوا، میزبان خوبی برای پرندگان مختلف از جمله درنا به شمار می‌رود. ۱۶ درصد از پرندگان کشور و ۵۲ گونه گیاهی را در این تالاب می‌توان یافت.

تالاب میقان در صورت بارندگی مناسب، پر‌آب شده و در روزهای کم بارش، حالت کویری پیدا می‌کند. چاله‌های جمع‌آوری نمک این تالاب قدمت زیادی دارند. نکته جالب این است که زمین‌های باتلاقی اطراف تالاب میقان، منبع عظیم سولفات سدیم در کشور است و همین امر موجب شده که کارخانه املاح معدنی ایران مواد معدنی موجود در این منطقه را استخراج کند.

موزه‌ای برای آشنایی با مفاخر استان مرکزی در «موزه مفاخر»

یکی از تماشایی‌ترین جاذبه های شهر اراک، «موزه مفاخر» است که طرفداران زیادی دارد و بهتر است در سفر به این شهر حتما سری به آن بزنید.

این بنا که به خانه حاج حسین خاکباز نیز معروف است در زمینی به مساحت 3 هزار متر مربع قرار گرفته شده و تزئیناتی به سبک دوره قاجار دارد.

این بنای دو طبقه، دو ایوان شرقی و غربی، ۱۱ اتاق، حمام خصوصی و دو قنات دارد.

خانه حاج حسین خاکباز در سال ۱۳۸۸ به موزه مفاخر تبدیل شد. در این موزه، شخصیت‌های تاثیرگذار در تاریخ سیاسی، علمی و فرهنگی معاصر ایران در استان مرکزی معرفی شده اند.

معماری این خانه با رگه‌هایی از هنر روسی، به قدری زیباست که لذت قدم زدن در آن و آشنایی با مفاخر فراوان این استان را چند برابر می‌کند.

موزه مفاخر اراک در خیابان بهشتی واقع شده است.

هر ساله مردم خونگرم شهر اراک که به میمهان نوازی معروف هستند میزبان بسیاری از گردشگران و مسافران نورزی در ایام عید می‌شوند و خاطرات به یادماندنی و شیرین را برای هر مسافر خلق می‌کنند.

انتهای پیام/