رآکتور آب‌سنگین اراک دستاورد افتخارآمیز انقلاب اسلامی/ چرا فناوری تولید آب‌سنگین اهمیت دارد؟
به گزارش دیار آفتاب؛ با گذشت بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی امروز با اتکا به متخصصان و دانشمندان خود امروزه به یکی از کشورهای دارنده فناوری و دانش هسته‌ای تبدیل‌شده است. درواقع دستاوردهای هسته‌ای یکی از بزرگ‌ترین افتخارات نظام جمهوری اسلامی است که تبیین این دستاوردها در حوزه‌های مختلف به‌صورت اعم و دستاوردهای هسته‌ای به‌صورت اخص ضروری به نظر می‌رسد.
افتخارات بسیاری در طول نزدیک به چهار دهه فعالیت محققان کشورمان علیرغم توطئه‌ها و تحریم‌ها در حوزه‌های سلامت، کشاورزی و فیزیک هسته‌ای حاصل شد تا آنجایی که حالا حتی دشمنان هم تحریم‌های علیه ایران را بی‌نتیجه می‌دانند و باید این حق را برای ملت ایران به رسمیت بشناسند.
نگاهی به پیشرفت‌های هسته‌ای ایران طی سال‌های اخیر نشان می‌دهد که در این مدت منحنی رشد و توسعه فناوری هسته‌ای ایران سیر صعودی داشته است به‌گونه‌ای که جمهوری اسلامی ایران در جمع چند کشور معدود باشگاه هسته‌ای جهان قرارگرفته است.
پیشرفت‌های هسته‌ای ایران آن‌قدر چشمگیر بوده است که وحشت غرب را به دنبال داشته است اما جمهوری اسلامی ایران به‌رغم همه تحریم‌ها و تهدید‌ها، با تلاش و مجاهدت‌های جوانان و متخصصین خود، به چرخه کامل سوخت هسته‌ای دست‌یافته و ازنظر دانش علمی و فناوری در این عرصه در ردیف معدود کشورهای پیشرفته جهان قرارگرفته است.
رآکتور آب‌سنگین اراک دستاورد غرورآفرین انقلاب اسلامی
رآکتور آب‌سنگین اراک به‌عنوان نماد پیشرفت علمی و هسته‌ای مردم ایران، به همت مردان هسته‌ای کشورمان طراحی و ساخته‌شده است؛ پیشرفتی که مزد سال‌ها مجاهدت و خون‌بهای شهدای هسته‌ای ایران است. فناوری آب‌سنگین مانند سایر بخش‌های فناوری هسته‌ای، تنها در انحصار چند کشور پیشرفته جهان است.
در حال حاضر، پنج کشور عضو باشگاه هسته‌ای (آمریکا، فرانسه، روسیه، انگلیس و چین) هستند و کشورهای کانادا، هندوستان، رومانی، پاکستان، کره شمالی، آرژانتین و ایران جزو کشورهای دارای فنّاوری تولید آب‌سنگین هستند. از این میان، دو کشور رومانی و کره شمالی نیروگاه آب‌سنگین دارند و از آن در راکتورهای تحقیقاتی استفاده می‌برند.
رآکتور آب‌سنگین اراک یعنی نبوغ جوانان ایرانی، دشمنان تاکنون با استفاده از همه اهرم‌های فشار کاری را از پیش نبرده و حتی متوسل به حذف فیزیکی دانشمندان هسته‌ای کشورمان شدند تا به‌اصطلاح رعب و وحشتی در بین متخصصان جوان ایرانی ایجاد کنند ولی این جوانان ازخودگذشته نسبت به اهداف خود روزبه‌روز مصمم‌تر شده و هر روز برگ زرینی بر افتخارات خود افزودند و امروز صنعت هسته‌ای یکی از مؤلفه‌های قدرت ایران اسلامی‌شده است.
مجتمع آب‌سنگین اراک به‌عنوان اولین و تنها تولیدکننده آب‌سنگین در ایران نیازهای کشور را در راستای بهره‌مندی از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای برطرف کرده و این مجتمع یکی از دستاوردهای غرورآفرین بعد از انقلاب اسلامی است که در سال ۱۳۸۲ شروع به فعالیت کرد و در مرداد ۱۳۸۵ اولین قطرات آب‌سنگین را به تولید کرد، بقیه واحد‌های سرویس‌های جانبی به ترتیب اولویت راه‌اندازی شدند.
رآکتور IR-۴۰ اراک یک راکتور تحقیقاتی متوسط آب‌سنگین ۴۰ مگاواتی است که به‌منظور در برگرفتن ۱۵۰ مجموعه سوخت اورانیوم طبیعی به شکل UO۲ طراحی‌شده است، این مجموعه، در ۷۵ کیلومتری اراک به سمت خنداب واقع‌شده است.
رآکتور آب‌سنگین چیست و چه مزیت و کاربردی دارد؟
آب‌سنگین، همان آب معمولی است که در هسته اتم هیدروژن آن به‌جای یک پروتون، دو پروتون قرار دارد و به‌عبارت‌دیگر، به‌جای هیدروژن معمولی از یکی از ایزوتوپ‌های سنگین‌تر آن به نام دوتریوم تشکیل‌شده است. ویژگی آب‌سنگین این است که ظرفیت گرمایی بسیار بالاتری نسبت به آب سبک دارد و در واحد حجم گرمای بیشتری را جذب می‌کند، درنتیجه توان خنک‌کنندگی آن بالاتر است و در راکتورهای تحقیقاتی و راکتورهای تولید نیرو می‌توان از آن استفاده کرد.
کاربرد اصلی آب‌سنگین استفاده از آن در رآکتورهایی است که با سوخت اورانیوم با غنای طبیعی کار می‌کنند و به رآکتورهای آب‌سنگین شهرت دارند، خواص ممتاز آب‌سنگین ازنظر کند کردن نوترون‌ها و پایین بودن سطح مقطع نوترون آن، استفاده از اورانیوم طبیعی را در این راکتورها امکان‌پذیر می‌سازد، بنابراین با در اختیار داشتن آب‌سنگین نیاز به انجام فرآیند غنی‌سازی اورانیوم جهت تولید سوخت هسته‌ای رآکتورها مرتفع می‌شود.
این خود به‌تنهایی مزیت بزرگی محسوب می‌شود، زیرا به این طریق می‌شود از غنی کردن اورانیوم چشم پوشید، مزیت مهم رآکتور آب‌سنگین استفاده از اورانیوم طبیعی و درواقع کوتاه کردن چرخه سوخت با حذف بخش‌هایی از آن است که اتفاقاً این بخش‌ها بسیار هزینه‌بر و به لحاظ فرآیندی هم مشکل هستند.
مزیت دیگر این نوع رآکتور در این است که بدون نیاز به خاموش کردن رآکتور، تعویض سوخت‌های مصرف‌شده با سوخت‌های جدید به‌طور دائم امکان‌پذیر است، همان‌طور که گفته شد قدرت رآکتور آب‌سنگین اراک ۴۰ مگاوات بوده و استفاده تحقیقاتی دارد و برای تولید رادیو ایزوتوپ‌های موردنیاز در پزشکی و صنعت از آن استفاده می‌شود.
(محصولات تولید شده در تاسیسات آب‌سنگین اراک)
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای صلح‌آمیز هسته‌ای تولید ایزوتوپ‌های پایدار برای بخش‌های درمانی به‌ویژه برای درمان سرطان است که در مجتمع آب‌سنگین اراک شاهد تولید دو نوع از مهم‌ترین ایزوتوپ‌های پرمصرف در جهان هستیم، ایزوتوپ‌های گران‌قیمت و پرمصرف «دوتره» و «اکسیژن ۱۸» با تکنولوژی پیچیده آب‌سنگین بهره‌برداری می‌شود.
هم‌اکنون این بخش بیشترین سهم تقاضا در دنیا را دارد و امروزه با پیشرفت علم و دانش بشر و خواص و ویژگی‌های این ترکیب شگفت‌انگیز از آب‌سنگین و دوتریوم در زمینه علوم تغذیه، صنایع نفت و گاز، زیست‌شناسی، داروسازی، هیدرولوژی، تولید فیبرهای نوری و نیمه‌هادی‌ها و کاربردهای تشخیصی استفاده می‌شود.
چرا آمریکا و غرب بهانه‌گیری می‌کنند؟
ازآنجاکه ساختار کلی همه راکتورها مشابه همدیگر است، لذا دستیابی ایران به فن‌آوری ساخت این راکتور ۴۰ مگاواتی به‌طور ۱۰۰ درصد ما قادر خواهیم بود دیگر راکتورهای برق موردنیاز کشور را هم در داخل و با فن‌آوری بومی تولید کنیم که طبیعی است این مهم باعث مخالفت آمریکا و غربی‌ها باشد.
آمریکایی‌ها با این بهانه که راکتور آب‌سنگین اراک راهی مستقیم به سمت ساخت سلاح هسته‌ای است و ایران با تولید پلوتونیوم کافی، می‌تواند بسیار سریع‌تر از روش غنی‌سازی به سلاح هسته‌ای دست یابد با همراهی غربی‌ها از ابتدا خواهان آن بود که راکتور آب‌سنگین اراک به‌طور کامل تعطیل شود.
اما برخلاف آنچه آمریکایی‌ها می‌گویند، ایران هدفی کاملاً متفاوت و صلح‌آمیز را از ساخت راکتور IR-۴۰ اراک دنبال می‌کند، هدف ایران این است که با توجه به پایان عمر مفید راکتور تحقیقاتی تهران، راکتور اراک را برای مصارف تحقیقاتی و همچنین تولید رادیو ایزوتوپ‌های پزشکی جایگزین راکتور تهران کند چراکه در حال حاضر در این حوزه راکتور دیگری را ندارد که بتواند این محصولات را تولید کند و با توجه به تحریم‌های ظالمانه، امکان خرید مطمئن رادیو دارو از خارج کشور هم برای ما فراهم نیست.
همین مسئله باعث شده است تا راکتور آب‌سنگین اراک یکی از اختلافات اصلی ایران و غرب در مذاکرات هسته‌ای باشد و طرف غربی در ابتدا اصرار به تعطیلی و یا تبدیل آن به آب سبک داشته باشد تا درنهایت در مذاکرات برجام بر بازطراحی راکتور آب‌سنگین اراک با توافق شد.
اما رهبر معظم انقلاب در نامه خود به رئیس‌جمهور درباره الزامات اجرای برجام در یکی از شروط ۹ گانه با توجه به اهمیت این رآکتور برای کشور فرمودند: «اقدام در مورد نوسازی کارخانه‌ی اراک با حفظ هویت سنگین آن، تنها در صورتی آغاز خواهد شد که قرارداد قطعی و مطمئن درباره‌ی طرح جایگزین و تضمین کافی برای اجرای آن منعقدشده باشد.»
در مجموع موفقیت‌های ایران اسلامی در حوزه‌های مختلف هسته‌ای مانند؛ رآکتورهای هسته‌ای تولید نیرو؛ تولید سوخت هسته‌ای؛ پرتو فرآوری گاما؛ غنی‌سازی اورانیوم؛ نیروگاه‌های اتمی و تحقیقاتی؛ ساخت سانتریفیوژهای جدید؛ پیشرفته و کاربردهای صنعتی و پزشکی؛ کاربردهای هسته‌ای در پزشکی مانند رادیو ایزوتوپ‌ها و رادیو داروهای تولید شده مرهون تلاش نخبگان ایرانی، صبر و استقامت ملت ایران و رهنمودهای حکیمانه رهبر معظم انقلاب بوده است تا جایی که حتی انواع تحریم‌های بی‌رحمانه تحمیل‌شده بر ملت ایران نیز نتوانسته است جلوی این پیشرفت‌ها را بگیرد و ایران توانا و مقتدر همچنان سربلند به تلاش‌های خود ادامه می‌دهد.
پس از طرح موضوع پرونده هسته‌ای ایران و دستیابی کشورمان به سطوح بالایی از دانش هسته‌ای و پس‌ازآنکه دشمن نتوانست روند رشد فزاینده علمی کشور را با تحریم و تهدید متوقف کند، دست‌به‌کار ترور دانشمندان هسته‌ای شد. آن‌ها فکر می‌کنند حال که با فشار و تحریم همه‌جانبه، جنگ نظامی و رسانه‌ای نتوانسته‌اند مانع رشد و شکوفایی علمی ایران شوند با به شهادت رساندن دانشمندان هسته‌ای و نظامی ایران از دستیابی ایران به علوم و فنون روز جلوگیری کنند، اما همان‌گونه که از ابتدای انقلاب و با شهادت مردانی بزرگ پیشرفت کشور در هیچ عرصه‌ای متوقف نشده است، در حوزه صنعت هسته‌ای نیز پس از ترور دانشمندان هسته‌ای نه‌تنها رشد و پیشرفت کشور متوقف نشده بلکه خون شهیدان باعث می‌شود سرعت این رشد و پیشرفت شتاب بگیرد.
دانشمندان جوان ایران‌زمین ثابت کردند که ایرانی می‌تواند با هوش و ذکاوت بالای خود گام‌های بلندی را در عرصه‌های علمی و فناوری برداشته و دانش هسته‌ای را برای ایران و ایرانی بومی کند و البته که برای قرار گرفتن در این حد از توانمندی دانشمند هسته‌ای کشورمان از جان هم مضایقه نکرده‌اند.
انتهای پیام/
